Canavar ayın 10-da Çadır kasabasının “Dionis TANASOGLU” Gagauz Milli teatrusu gösterdi eni premyerasını – Jan-Baptiste MOLİERin “Gülüntü kukonalar” spektaklisini, angısını gagauz dilinä çevirdi anılmış gagauz dramaturgu, Türk Dünnäsının 1-ci pyesa yarışmasının hem TÜRKSOYun “Dramaturg Haldun TANERın 100 yılına” medalisinin laureatı, Akademik Todur ZANET. Spektalinin rejisöru – Tiraspol kasabasından maestro Dimitriy AHMADİEV (Prednestrovye “N.S.ARONEȚKAYA” drama hem komediya devlet teatrusunun baş rejisöru).
“Gülüntü kukonalar” spektaklisinin premyerası lääzımdı olsun birkaç ay taa ileri, ama koronavirus belasının beterinä onu Çadır kasabasının “Dionis TANASOGLU” Gagauz Milli teatrusu becerdi göstermää ozaman, açan Moldovanın Cümne saalıında Üstolan Durumu milli komisiyası verdi izin teatrular artık açıktan işlesinnär hem zallara 50 kişidän zeedä kabletmesinnär.
İnanêrız, ani bu 50 kişilik zapa olmaydı o günü “Gülüntü kukonalar” spektaklisinin premyerasında Çadır kultura Evi dop-dolu olaceydı, zerä spektakli pek gözäldi hem beklenilmişti. Spektaklinin rejisöru Dimitriy AHMADİEV hem teatrunun kolektivı becerdilär gagauzça göstermää hem annatmaa büük franțuz dramaturgun Jan-Baptiste MOLİERin ustalıını.
O günü pyesanın geroylarını olynadılar: Gorjibüs – Mihail KONSTANTINOV, anılmış çorbacı; Madlon – Elena DANACI, anılmış çorbacının kızı, kanırık kukona; Kato – Nataliya MANASTIRLI, anılmış çorbacının kızkardaşının kızı, gülüntü kukona; Lagranj – Denis BABURİN, kuulmuş sevgili; Dükruazi – Mihail REZUNEŢ, kuulmuş sevgili; Maskaril – Anatoliy RADULOV, Lagranjın izmetçisi; Jodle – Dimitriy ZİROV, Dükruazinin izmetçisi; Marotta – Valentina GÜMÜŞLÜ, gülüntü kukonaların izmetçiykası.
Eridir sölemää, ani aktörların pek gözäl kostümnarını hazırlamıştı teatrunun modelyerı Lidiya TODİYEVA, sțena dekorunu hazırladı Dimitriy STEFOGLU. Teatrunun kalan zaametçileri da bir tarafta kalmamıştılar, onuştan hem spektakli, hem da premyera pek gözäl oldu.
Belli ki, bu iş bekim hiç ta olmayaceydı, herliim Gagauziya Halk Topluşu deputatları Ekaterina JEKOVA, Elena KARAMİT hem Mihail JELEZOGLU vakıdında hazırlamaydılar hem ortalaa çıkarmaydılar “Gagauz dilinin kullanmak sferasının genişledilmesi için” Zakonunu, angısına görä oldu kolayı teatrular için, gagauzça pyesalarnın çevirmeleri hem eni pyesaların yazılması için para ayırmaa. Onuştan da o günü premyeranın şannı musaafirleri bu üç deputat oldular.
Spektaklinin sonunda sțenaya çaarıldı GHT deputatı Ekaterina JEKOVA, angısı herbir aktöra birär çiçek baaşladı hem, onnara danışarak, dedi: “Saygılı kolegalar sölesäm, taa doru olacek, neçin ki benim da zanaatım hep bölä – teatruda oynamaa, teatruda spektakli koymaa. Bän büün pek sevinerim, ani siz bütün canınızdan o üüsek teatru zanaatını bizä gösterdiniz. Bän sanêrım, ani bu zal dolu olaceydı, neçin ki çadırlılar severlär hem her zaman gelerlär bu teatrunun spektaklilerinä.
Bilersiniz mi, gagauz dilini sțenadan göstermää büük bir iş. Ama MOLİER dilini gagauz dilinä çevirmää da bölä gözäl bizä etiştirmää bu dili – bän sayêrım, ani bu ayırı bir duygu, angısına, ani büün bizi hepsimiz cannandırdı. Bän bilerim nekadar zor bu iş olêr – koymaa spektakli. Bän bilerim nekadar zor iş çevirmää. Da büün bu zalda bulunêr o adam, angısı çevirdi bu pyesayı – Todur ZANET. Nezaman sa Todur ZANET çevirdiydi MOLİERın pyesasını “Jorj DANDEN yada aldadılmış koca” da 1991-ci yılda biz onu koyduyduk Kişinevda. Nezaman sa hep Todur ZANET çevirdiydi gagauz dilinä ölä üüsek dramaturgiyayı, nicä Jan RASİN – “Bayazid”, o da şiir olarak koyulduydu.
Ama büün bakın: büün gözäl, hiç diil gagauz kulturasına baalı, bir franțuz damarından, bölä bir spektakli oynadı çadırdan teatru. Elimdä bulunan bu çiçekleri isteerim vermää teatrunun öndercisinä Mihail Dimitrieviç KONSTANTİNOVa. Bilersiniz mi neçin? Bän bilerim bu adamı çoktan. Da bän bilerim, ani herbir teatru ayakta durêr onun için, açan onun ii bir öndercisi var. Te bän ölä sayêrım, ani Mihail Dimitrieviç bu teatruyu tuttu. Üç aktör da kaldıydı, beş aktör da kaldıydı, ama o hep teatru için savaşardı üüsektä bulunan kuvetlerä annatmaa, ani bizä lääzım sizdän yardım. Bän sevinerim, Mihail Dimitrieviç, ani siz bu aktörları, bu insannarı yanınızda hep topladınız, hem da sevinerim, ani biz, Halk Topluşun deputatları, biraz yardımcı olduk teatru zanaatına, da büün kolaylıklan bu artistlar işleerlär. Saa olun!”
Bundan sora sțenaya çaarıldı pyesanın gagauz dilinä çeviricisi, dramaturg Todur ZANET. Canabisi, el sıkarak, kutladı hepsi artistleri bu gözäl oyunnan hem dedi: “Avşam hayır olsun hepsinä. Bän oturêrım zalda, yanımda oturêrlar Gagauziya Halk Topluşu deputatları Elena Födorovna KARAMİT, Ekaterina Födorovna JEKOVA, hem Mihail Nikolaeviç JELEZOGLU, “Gagauz dilinin kullanmak sferasının genişledilmesi için” Zakonun avtorları. O Zakon kabledildi, ona görä ayırıldı para, ani bölä gözäl işlär yapmaa. Diil sadä bu pyesayı çevirmää, ama başka işleri da yapmaa. Saa olsunnar! Oturêrım zalda da sesleerim. Geçti yarım yıl, nicä pyesayı çevirdim. Çok işleri unutmuşum artık. Ama isteerim sölemää bir iş, ani saa olsun “Dionis Tanasoglu” Gagauz Milli teatrusunun aktörları, zaametçileri, hepsicii kim becerdi büün gözäl gagauz dilini, bu gözäl sțenadan, franțuzça göstermää. Saa olun!”
Sora, neçin sa RUS DİLİNDÄ, “Dionis Tanasoglu” Gagauz Milli teatrusunu premyeraylan kutladı Gagauziya kultura Upravleniyası Başın yardımcısı Aleksey KARATERZİ.
Zal, uzun zaman aykta durarak, urdu şamarlarını, kutlayarak “Dionis Tanasoglu” Gagauz Milli teatrusunu bu gözäl hem başarılı spektakliylän.
Praskovya BOSTANCI
